5 januari 2022, leestijd 5 min, mr. E.A.H. van den Bogaard, personen- en familierecht
Bij een echtscheiding moeten er veel zaken geregeld worden. Ook het ouderdomspensioen moet verdeeld worden. Bij veel ex-partners is dit niet het meest favoriete onderwerp. Het is toch erg belangrijk om hierover afspraken te maken.
Soorten pensioenen
In Nederland zijn er drie soorten pensioenen. Het pensioen van de overheid (AOW), het opgebouwde pensioen bij de werkgever en het privépensioen, zoals een lijfrenteverzekering of banksparen. Dit artikel gaat alleen over het pensioen dat u en/of uw ex-partner heeft opgebouwd bij een werkgever. Via mijnpensioenoverzicht.nl kunt u gemakkelijk bekijken welk ouderdomspensioen u heeft opgebouwd.
Check of u afspraken heeft gemaakt
Bij een echtscheiding, een scheiding van tafel en bed of een beëindiging van het geregistreerd partnerschap heeft u een wettelijk recht op verdeling van het ouderdomspensioen. Samenwoners hebben dit recht niet, tenzij hierover andere afspraken zijn gemaakt. In een samenlevingscontract kunnen bepalingen staan over de verdeling van het ouderdomspensioen op het moment dat u uit elkaar gaat.
Mogelijk heeft u huwelijksvoorwaarden of partnerschapsvoorwaarden laten opstellen. Als dit het geval is, staan hier waarschijnlijk afspraken in over de verdeling van het ouderdomspensioen bij scheiding. Controleer dus altijd of u iets heeft vastgelegd over de verdeling van het pensioen.
Wanneer maakt u afspraken?
Soms kiezen stellen ervoor om afspraken te maken over hun pensioen. Dit kan bij het begin, tijdens of aan het einde van een relatie. De afspraken moet u vastleggen in de huwelijksvoorwaarden, de partnerschapsvoorwaarden of in het samenlevingscontract. Dat doet u aan het begin of tijdens de relatie. Als u uit elkaar bent, legt u de afspraken vast in een scheidingsconvenant.
Verdeling pensioen
Bij het maken van afspraken over wat u met het opgebouwde ouderdomspensioen doet, heeft u vier mogelijkheden:
- u verevent het pensioen en elke partner krijgt de helft van het opgebouwde pensioen;
- u verdeelt geen ouderdomspensioen;
- u kiest voor een andere verdeling van het opgebouwde ouderdomspensioen;
- u splitst het opgebouwde ouderdomspensioen (conversie).
Pensioenverevening
Als u geen afspraken heeft gemaakt, dan geldt dat het pensioen in beginsel verdeeld wordt na een huwelijk of geregistreerd partnerschap. Het verdelen van het ouderdomspensioen is namelijk een wettelijk recht. Dit wordt ook wel pensioenverevening genoemd. De ene partner heeft recht op de helft van het ouderdomspensioen dat de andere ex-partner heeft opgebouwd tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap. Bij de verdeling blijven de pensioenen van de ex-partners als het ware aan elkaar verbonden. De ene partner ontvangt zijn of haar gedeelte van het ouderdomspensioen als de andere partner die het pensioen heeft opgebouwd met pensioen gaat. Dit is ‘de standaardregel’.
Andere afspraken
Zoals hierboven aangegeven heeft iedere partner in beginsel recht op de helft van het tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap door de ander opgebouwde ouderdomspensioen. U kunt er ook voor kiezen om een andere procentuele verhouding te hanteren. De ene partner houdt bijvoorbeeld 60% van het opgebouwde ouderdomspensioen en de andere 40%. Ook kan het pensioen verdeeld worden over een andere periode dan de periode waarin u samen gehuwd was of een geregistreerd partnerschap had.
Geen pensioenverevening
Als u geen ouderdomspensioen verdeelt, kiest u ervoor om de toepassing van de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding uit te sluiten. Ieder houdt dan zijn of haar eigen pensioen. Het komt dikwijls voor dat partners deze afspraak vastleggen in de huwelijksvoorwaarden of in de partnerschapsvoorwaarden. U kunt dit echter ook achteraf regelen en vastleggen in een scheidingsconvenant.
Splitsing van het pensioen
Het opgebouwde ouderdomspensioen kan ook gesplitst worden. De pensioenuitvoerder hevelt het verdeelde ouderdomspensioen en het bijzonder nabestaandenpensioen over naar een eigen pensioenaanspraak voor de ex-partner die het pensioen niet opbouwde. Voor de ex-partner die het pensioen opbouwde, bestaat de pensioenaanspraak uit het ouderdomspensioen dat overblijft na de splitsing en het ouderdomspensioen dat deze ex-partner na de scheiding nog opbouwt. Een voordeel is dat uzelf kan beslissen op welk moment het pensioen ingaat. De ene partner is niet afhankelijk van de keuzes die de andere partner maakt.
Let wel, als één van de partners komt te overlijden, dan wordt het gesplitste pensioen niet terug gevoegd aan het pensioen van de nog levende partner. De splitsing is dus definitief. Dit is anders bij verdeling. Als één van de partners komt te overlijden dan wordt het verdeelde pensioen weer aan het eigen pensioen van de nog levende partner toegevoegd. De partner is het pensioen dan dus niet kwijt.
Tip: geef aan uw pensioenuitvoerders door welke afspraken u heeft gemaakt
De afspraken die u en uw ex-partner maken over de pensioenverdeling moet uzelf doorgeven aan de pensioenuitvoerder. Hierover ontvangt uw pensioenuitvoerder dus niet automatisch bericht. Uw pensioenuitvoerder dient u binnen twee jaar na de echtscheiding te informeren over de gemaakte afspraken over het pensioen. Hiervoor kunt u het ‘Mededelingsformulier in verband met verdeling van ouderdomspensioen bij scheiding’ gebruiken.
Als u de pensioenuitvoerder binnen twee jaar na de echtscheiding informeert, zorgt deze er voor dat hij het ouderdomspensioen na pensioendatum uitbetaalt aan uw ex-partner. Als u dit niet binnen twee jaar na scheiding doet, moeten u en uw ex-partner de uitbetaling van het ouderdomspensioen na de pensioendatum zelf onderling regelen.
Mogelijk is het verstandig om nu nog iets te doen voor uw pensioen als u uit elkaar bent. Wellicht is extra geld opzij zetten voor later nodig. Indien u vragen heeft over pensioenverdeling bij echtscheiding, neem dan gerust contact met ons op. Wij helpen u graag verder.